INTERNET'TE TÜ,#199;RKÇE Mi, KiM iSTEMEZ?
Herkes ister
SIcaklIk, YaGIS, kirlilik vb. gibi günlük hava durum bilgilerin=
i öGrenmek; =20
Devlet istatistik Ensitüsü'nün raporlarInI incelemek; T=
20;BiTAK'In yayInladIGI
bir bilim dergisini okumak; üniversite kitaplIGIndan istediGiniz yay=
InI aramak
ve ödünç verilmemiSse ayIrtmak; KitapçIya kitap sipar=
iSinde bulunmak;
yaptIklarI çalISmalrI kamuya duyuran Üniversitelerimiz ya da =
araStIrma
kurumlarImIzI daha yakIndan tanImak. Evet, bunlar gibi benzeri iletiSim=
=20
olanaklarIndan Ulusal Bilgisayar AGI'mIz üzerinden, hem de T=
52;rkçe
yararlanmayI kim istemez? =20
Sorunlar
-
Teknik sorun: =20
Internet'te Türkçe kullanImInda sorun alfabeden kaynaklanmakta=
dIr.
Internet yazIlImlarI ISO 8859-1(Latin1) standardInI desteklemektedir.
Türk alfabesi latin kaynaklI olmasIna karSIn bazI harfler bu standar=
dIn=20
dISInda bIrakIlmIstIr. Bu nedenle diGer Internet yazIlIm araçlarI da
Türkçe için kullanIlamamaktadIr.=20
Bu sorun ancak özel yazIlImlar ile çözülebilir.=20
-
Türkçe düSmanlIGI ve Türkçe'n=
in sahipsizliGi
sorunlarI:
Türkiye'de Türkçe düSmanlIGI kendisini ingilizce s=
246;zcüklerin basIn ve=20
yayInda ingilizce yazIldIGI gibi kullanIlmasIyla; yer, ürün ve=
hizmetlere
yine ingilizcedeki gibi yazIlan ve söylenen isimlerin verilmesi ile=
gösteriyor
ve bu gün geçtikce yaygInlaSIyor. BaSka bir örnek Tü=
rkiye'deki Internet
adresleridir. Amerikan kurum kodlarI( edu, com, gov vb.) Su ülkele=
rde
kullanIlmIyor: Almanya, Avusturya, Belçika, Brezilya, Çek=
Cumhuriyeti, Çin,=20
Güney Afrika, Güney KIbrIs, Güney Kore,
Fransa, Finlandiya, Hollanda, Hindistan, ingiltere, ispanya, israil,=20
isveç, isviçre, italya, Japonya, =20
Kanada, Lüksemburg, Macaristan, Meksika, Norveç, Portekiz, Rusy=
a, Slovakya, Singapur,
Tayland, Tayvan, Yunanistan vb. =20
AraStIrabildiGim kadar Su ülkelerde kullanIlIyor: Amerika, Avu=
stralya,
Polonya ve Türkiye.
Resmi dili ingilizce olmayIbda bu kodlarI kullanan Türkiye yalnIz de=
Gil, bir de
Polonya var. Resmi dili
ingilizce olan fakat bu kodlarI kullanmayan ülkelere ne demeli.
Türkiye'de Internet adreslerinde bu kodlarIn kullanIlmasIyla, tü=
;m dünyaya=20
kendi dilimize gerek duymadIGImIz gösterilmiS olunuyor ve adres ger=
eksiz yere
dört birim uzatIlIyor. OturduGumuz semte ingilizce isim veriyoruz, s=
onra bir=20
konferansda bu semtte Türkçe kullanImInI, dahasI bu semte ilk v=
e orta eGitimi=20
tartISIyoruz. Türkiyeyi gülünç duruma düS=
2;ren bu yanlISIn
çok gecikilmeden düzeltilmesi gerektiGi açIktIr.=20
YazIlImlar için temel alInan uluslararasI standardlarIn Türk al=
fabesinin
tüm harflerini içermemesi, Türkçenin dISlanmasIndan m=
I yoksa=20
Türkiye'nin bu konuda giriSiminin bulunmamaSIndan mI kaynaklanmaktad=
Ir? Türk=20
StandardlarI Enstitüsü'nün bir alfabe standardI var mI? T=
ürkiye'yi ISO'da=20
hangi kurum hangi alanlarda temsil ediyor? Türkçe'nin söz=
cüklerinin=20
korunmadIgI gibi, alfabesinin de sahipsiz kalmasI, uluslarasI alanlarda=20
geçersiz bIrakIlmasI yaklaSIk 70 yIl önce yapIlan deGiSilikleri=
n amacIyla
baGdaSmamaktadIr. DiGer Türk devletlerinin bir çoGunun da 20'li=
ve=20
30'lu yIllarda 10-15 yIl kadar latin alfabesine dayalI alfabe kullandIGIn=
I ve=20
Simdilerde ise yeniden bu yönde çalISmalar olduGunu biliyoruz. =
Türk dilleri
için uluslararasI bir alfabe standardI oluSturulmasInda Türkiy=
e öncülük
yapacak mI?=20
1. "Türkiye'de Internet" KonferansI'dan Türkçe Konusun=
da Beklentiler
- Ulusal Bilgisayar AGI adreslerindeki ingilizce kurum kodlarInIn kaldI=
rIlmasI giriSimi=20
- Türkçenin kullanImIna uygun yazIlImlarIn geliStirilmesi i=
231;in
geniS katIlIma açIk projelerin baSlatIlmasI
- ISO'da alfabe konusunda Türkiye'nin daha etkin temsili yön=
ünde giriSim=20
Sinan Güngör
TU Berlin, Institut für Elektrische Maschinen=20
Sekr. EM4 , Einsteinufer 11 , D-10587 Berlin
guengoer@emserver.ee.tu-berlin.de