Paper 128

Generated: Sun Dec 8 11:03:10 2002

128 - Title İŞLETMELERDE BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN KULLANIM DÜZEYİNİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR SAHA ÇALIŞMASI
Authors Prof.Dr. Şerafettin SEVİM, Dumlupınar Üniversitesi, İ.İ.B.F. Öğretim Üyesi
Öğr.Grv. Mesut ÖNCEL, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya Meslek Yüksekokulu
PC Member No
Contact person MESUT ÖNCEL, mesut@operamail.com , 0.274.227 04 50
Main Fields 1. E-turkiye, e-devlet, politikalar, mekanizmalar, eylem planlari
2. E-ticaret, E-is, yeni-ekonomi
Other Main Fields
Abstract + Keywords GİRİŞ

        Bilgi, günümüz gelişmiş ekonomilerinde stratejik bir rekabet unsurunu oluşturmuştur. Gelişmiş tüm ekonomik birimler bilgiden ekonomik değer yaratmak için öncelikle bilgiyi yönetme çabası içerisindedirler. Bilgiyi yöneten ve ondan ekonomik değer yaratan bireyler, işletmeler, kurumlar ve toplumlar önemli refah artışları sağlamaktadır.
        Ülkemizde her alanda bilgi teknolojilerinin etkin kullanımı hususunda önemli sorunlar olduğu kabul gören bir görüştür. Tamamına yakını ülke dışından ithal edilen bilgi teknolojilerinin etkin kullanılması Türkiye' nin ekonomik kalkınmasının ve bilgi teknolojisi üretmesinin ön koşuludur.
        Bu çalışmada, bilgi teknolojilerinin önemli bir kısmına sahip olan işletmelerin bu teknolojiyi kullanım düzeyi, bir saha çalışması ile araştırılmıştır. Çalışmanın ana amacı; çok hızlı değişen bilgi teknolojilerinin işletmelerde kullanımında karşılaşılan sorunları tespit ederek, bu teknolojilerin etkin kullanılabilmesine yönelik kritik unsurları belirlemektir.
        Bilgi teknolojilerinin kullanımı sadece işletmelerle sınırlı değildir. Ancak bilgi teknolojilerinden ekonomik değer yaratma konusunda işletmeler daha etkili olduğundan işletmelerde kullanılan bilgi teknolojileri ele alınmıştır. İşletmelerde kullanılan bilgi teknolojilerinin kapsamı; bilgi üretme, bilgi iletme ve yönetim yönelimli teknolojiler ile elektronik ticaret olarak sınırlandırılmıştır.
        Çalışmada iki tür araştırma çabasında bulunulmuştur. Bunlardan birincisi literatür incelemesidir. İşletmelerde bilgi üretme, iletme, yönetim yönelimli ve elektronik ticarete yönelik kaynaklar incelenmiş, konu düzeyi bakımından anlaşılamaya çalışılmıştır. İkinci araştırma çabası olarak işletmelere bir anket uygulaması yapılmıştır. Literatür incelemesinden elde edilen bilgiler ışığında hazırlanan anket tesadüfi örnekleme yoluyla yaklaşık 300 işletme üzerinde posta , e-mail , faks yoluyla gönderilmiş olup, ayrıca yüz yüze görüşmek suretiyle veriler toplanmaya çalışılmıştır. Bunlardan yaklaşık 100 işletmeden anlamlı anket değerlendirilmiştir.
        Anket sonuçlarıyla işletmelerin bilgi teknolojilerini kullanım düzeyi belirlenmiş ve sorun alanları tespit edilerek, işletmelerin bilgi teknolojilerini etkin kullanabilmelerine yönelik öneriler geliştirilmiştir.
1. İŞLETMECİLİK BOYUTLARINDA KULLANIMI VE BİR SAHA ÇALIŞMASI
        Günümüz ekonomik şartları bilgi yoğun çalışma şeklini, işletmeler açısından, bilgi işçilerinin daha .ok istihdamını gerektirmektedir.
        Günümüz yönetim anlayışı, bilgisayar destekli her türlü karar verme araçlarını gereksinim duymaktadır. Tüm yönetim düzeylerindeki kararlar, geniş bilgi kütlelerinden hazırlanan, güvenilir raporlara dayanılarak verilmektedir. Zira günümüz bilişim teknolojileri (desktop,laptop,palmtop, el terminalleri, v.s.) en küçük bilgi birimi oluştuğu anda işletmenin bilgi bankasına (veri tabanına) kaydetme olanağı sağlamaktadır. Bu bilgiler daha sonra tek bir işlemle aynı anda tüm ilgili dosyaları yenilemekte, böylece işletmenin tüm bölümleri kararlarını dayandıracakları yeni ve doğru bilgileri erişme olanağı bulabilmektedir. Böylelikle kaliteli bilginin özelliklerini oluşturan, güvenilir olma,eksiksiz olma, ihtiyaca uygun olma, istenildiği anda ve yeteri kadar olma özellikleri bilişim teknolojileri ile sağlanabilecektir.
Buradan hareketle ülkemiz işletmelerinin günümüz bilişim teknolojilerinin getirdiği olanaklardan yararlanma düzeyi ile ilgili bir saha çalışması gerçekleştirdik. Saha çalışması ile ilgili olarak ele alınan işletmeler Küçük ve Orta Ölçekli işletmeler olmuştur.
1.1. Elde Edilen Sonuçlar
        Bilgisayar sistemlerinin işletmecilikte temel işlevleri sadece verilerin kaydedilmesi değil, aynı zamanda bu verilerin anlamlı hale getirilerek, bilginin organizasyon içinde paylaşılması, yönetsel (karar destek sistemleri, yönetim bilgi sistemleri) anlamında kullanılmasının sağlanmasıdır.
        Diğer yandan günümüz bilgisayarlarının bilgi depolama kapasitelerindeki artışının yanı sıra, kablosuz iletişim teknolojileri, ağ teknolojileri, intranet ve ekstranet gibi teknolojilerle sağlanan teknolojik gelişmeler, bilginin hızla üretilmesi ve paylaşılmasına olanak vermektedir. Ancak bu gelişmeler ülkemiz işletmeleri hatta kamu kuruluşları için aynı oranda kullanım alanı bulmamaktadır. Bunun yanında bilgi teknolojisinin bir aracı olarak internet, gün geçtikçe işletmeler için tercih noktası olmakta, ancak elektronik bir broşür olmanın ötesinde ekonomik bir kazanç sağlamamaktadır.
Bilgi Üretme ,İletme ve Bu Teknolojilerin Yönetsel Amaçlı Kullanımına İlişkin Tespitler aşağıdaki gibidir;
 Kullanılan bilgisayar sistemleri ağırlıklı olarak ağ yapılı bilgisayarlar olmasına rağmen veri iletme aracı olarak yetersiz bir kullanım olduğu gözlenmiştir. Böylece yöneticilerin gereksinim duyduğu bilgiler bir başka deyişle karar destek sistemi olarak kullanılmadığı sonucuna varılmıştır.
 İnternet daha çok reklam amaçlı olarak kullanılmakta, yönetsel anlamda veri ve bilgi iletme aracı olarak, ekonomik anlamda elektronik ticaret boyutuyla kullanılmamaktadır.
 Bilgi teknolojilerinin işletmelerde veri kayıt ve saklama olarak kullanılması istihdam edilen personeli belirleyici bir etken olmuştur. Sonuçta işletmelerde yoğunlukla istihdam edilen personel bilgisayar operatörlerinden oluşmaktadır.
 Bilgi teknolojileriyle ortaya çıkan yeni istihdam alanlarından olan, veri analistliği, web sorumlusu, sistem analistliği gibi alanlarda henüz bir eleman istihdam edilmediği ya da bu oranın çok düşük yoğunlukta istihdam edildiği gözlenmiştir.
 Bilgisayar teknolojilerinin etkin kullanımına yönelik örgütlenme yeterli düzeyde değildir. Değişen teknoloji karşısında muhasebe sistemini geliştirecek kapasitede personel istihdam edilmediği gibi bu konuda danışmanlık hizmetlerinden de yararlanılmamaktadır.
 İşletmelerde bilgisayar teknolojileri daha çok finansal işlemelerin kaydedilmesi boyutuyla muhasebede kullanılmaktadır. Yönetsel bilgilerin üretilmesi, iletilmesi ve kullanılmasıyla ilgili teknolojiler kullanılmamaktadır.
 İşletmelerdeki bilgisayar yazılımı ve donanımı fiziksel tehlikelere, yetkisiz erişime karşı korunamamaktadır. Özellikle sistemin sigorta ettirilmemesi dikkat çekmektedir.
 Bilgisayar teknolojilerinin kullanımıyla ortaya çıkan en önemli konuların başında sistem geliştirme gelmektedir. İşletmelerde bu konuda yeterli eleman yoktur. Özellikle gelişmelerin gerisinde kalan bilgisayar teknolojileri işletmelere sorun çıkartmaktadır.
 Bilgisayar teknolojilerinin işletmenin tüm kademelerinde yoğun olarak kullanılması işletmelerde çalışan personelin niteliklerini değiştirmiştir. Dolayısıyla işletmeler nitelikli eleman temininde sorunlarla karşılaşmaktadır.
 İşletmelerde üst yönetimine bilgisayar ortamında bilgi üretme ve iletme teknolojileri kullanılmaktadır. Daha çok bir ofis programı olan ve geniş depolama olanağı sağlayan excel programının üst yönetime bilgi üretme ve işleme aracı olarak kullanıldığı tespit edilmiştir.
 Bilgisayar teknolojilerinin işletmede örgütlenmesi ile kullanım alanları arasında bağlantı sözkonusudur. Bilgisayar teknolojilerinin daha çok muhasebe işlerinde kullanılması muhasebe işlerinde örgütlenmesi sonucunu yaratmıştır. Bununla birlikte bilgi işlem işlerinde örgütlenme de dikkat çekicidir. İşletmelerin %28 ‘ inde bilgisayar teknolojileri bilgi işlem bölümünde örgütlenmiştir.

3. SONUÇ ve ÖNERİLER
İşletmelerde bilişim teknolojilerinin kullanım düzeyine ilişkin yapmış olduğumuz saha çalışmasında, edinilen teknolojilerinin aşağıdaki nedenlerle etkin kullanılmadığı tespit edilmiştir.
 Tamamına yakın kısmı yurt dışından ithal edilen bilgi teknolojilerinin kurulumunda, kullanılmasında ve geliştirilmesinde insan kaynakları yetersizdir. İthal edilen teknolojiyle insan uyumsuzdur.
 Kuramsal bir yapılanmayla teknolojinin yönetilememesi başka bir ifadeyle işletmelerimizde teknolojiyi yönetecek örgütlenmenin bulunmaması.
 Sistem geliştirmenin sürekliliğinin sağlanamaması. İşletme yöneticileri kurulan yeni bir sistemin uzunca bir süre müdahale etmeksizin amaçlandığı gibi işlev göreceğini zannetmektedir. Oysa son derece yanlış bir kanıdır. Yazılım ve donanım teknolojilerinde yenilenme süresi 6 aydır. Böyle bir değişim hızı en mükemmel kurulan bir sistemi bile çok kısa sürede yetersiz ve etkisiz kılabilmektedir.
 Bilgi üretme ve iletmeye yönelik kurumsal kültürün henüz oluşmaması.
 Başta kamu kurumları, eğitim kurumları ve uzantısında işletmeler olmak üzere edinilen bilgi işleme ve iletme teknolojilerinin etkin kullanımı ve geliştirilmesine yönelik teknik ve yönetsel alt yapının bazen yetersiz olması bazen de hiç olmaması. Özellikle devletin teknik alt yapıyı destekleme konusunda yetersiz kalması. İşletmelerimizin büyük çoğunluğunda muhasebe hizmetlerinde bilgi üretme ve iletme teknolojileri çağın gereklerine uygun edinilmiştir. Ancak muhasebenin en önemli tarafı olarak devletin sistemin içinde olmaması sebebiyle bilgisayar teknolojisini daktilodan öteye götürmüş değiliz. Başka bir ifadeyle bilgisayar ortamında hazırlanan her türlü muhasebe raporu elektronik ortamlarda iletilemediğinden teknoloji tam olarak kullanılamamaktadır. Oysa günümüzde bilgi teknolojilerinin en önemli gelişim boyutu bilgi iletmedir. Çoğu zamanda her iki teknolojiyi birlikte satın almak zorundasınız.
 Yönetsel amaçlar için kullanılabilecek bilgilerin sistemli bir şekilde kullanılamaması önemli bir sorundur. Bu sorun bilgi üretme maliyetlerini artırmaktadır.
Bilgi teknolojilerini kuran, işleten ve geliştiren en önemli öğe insandır. İnsan aynı zamanda sistemin diğer öğelerini amaçlandığı gibi çalışmasını sağlayan ve dengesini kuran bir öğedir. Ancak bilgisayar teknolojilerinin etkin kullanımının en önemli engeli insandır. İşletmelerde çalışan her düzeyde insan bu teknolojilerinin işlevleri konusunda bilgisiz ve ilgisizdir. Böyle bir insan profili bilgisayar teknolojisini satın aldığında tüm sorunlarının çözüleceğini zannetmektedir. Oysa bilgisayar teknolojisini edinmek yeni bir takım sorunlar yaratmaktadır.
        Bilgisayar teknolojilerinin tamamına yakın kısmı dolar ödenerek yurt dışından ithal edilmekte, etkin kullanılmadan demode olmaktadır. Böyle bir durum Türk insanının refah seviyesini düşürmektedir. Gereksinim duyulmayan teknolojiler edinilmekte ve kaynağı insan olan nedenlerle kullanılamamaktadır. Edinilen bilgisayar teknolojileri ile insan uyumlu değildir. Uyumsuzluk bilgisayar teknolojisini geliştirme konusunda en önemli sorunların başında gelmektedir.
Bilgisayar teknolojilerinin yaşamın her alanında kullanılması, bilgi üretme ve iletme hızlarındaki artış bilgi patlaması yaratmıştır. Bu patlama bilgiyi rekabette stratejik bir unsur haline getirmiştir. Ancak bu bilgi sıradan bir bilgi değil, kategorize edilmiş kurumsallaşmış bir bilgi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilginin kategorize edilmesi ve kurumsallaştırılması bilgi yönetimiyle sağlanmıştır. Bilgisayar teknolojilerinin ve buna bağlı olarak bilginin rekabette stratejik bir unsur haline dönüştürülebilmesi her şeyden önce bilginin yönetimini ve bunun için de işletmelerde bilgi yönetimi işlevinde örgütlenmesini zorunlu kılmaktadır.
İnternet üzerinden bilgi açıklama yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak bu bilgiler daha çok tanıtım amaçlıdır. Küçük ve orta ölçekli işletmeler için internet bir pazarlama ortamı olarak düşünülmeli ve e-ticaret olarak tanımlanan sistemin avantajlarından yararlanılmalıdır.
İşletmeler çok hızlı değişen bilgisayar teknolojilerini yenilemede avantajlar sağlayıcı edinim yöntemlerine yönelmelidir. Satın alma biçimindeki edinim, teknoloji yenilemede finansman sorunları doğurmaktadır. Kiralama bu doğrultuda üzerinde durulması ve değerlendirilmesi gereken bir yöntemdir.
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin bilgisayar teknolojilerini etkin kullanıma yönelik danışmanlık hizmetlerinden yararlanması gerekmektedir.
İşletmeler muhasebe bilgilerinin bütünleşik bilgi sistemi temelinde yönetsel amaçlı bilgileri de üretecek şekilde bilgisayar teknolojilerinin kullanılmasına yönelik sistem geliştirme projeleri hazırlamalıdır.
İşletme üst yöneticileri karar yönelimli bilgi üretmede kullanılan yapay sinir ağı, uzman sistemler ve yapay zeka gibi bilgisayar teknolojilerinden yararlanmalıdır.
Bilgi teknolojilerinin etkin kullanımının en önemli kısıtı olan insan gücü kaynaklarının geliştirilmesi konusunda projeler oluşturulmalıdır. En azından Meslek Yüksekokulu düzeyinde işletmelerin beklentilerine cevap verecek nitelikte bilgi teknolojilerinin kuran, işleten ve geliştiren insan gücü yetiştirilmesine yönelik projelere yatırım yapılmalıdır. İşletmeler, beklentileriyle birlikte, birim ve deneyimlerini mali desteklerini Meslek Yüksekokullarına aktararak okul-sanayi işbirliği projelerini yerel bazda uygulanmasına yönelik örgütlenmeleri geliştirmelidir.
Bilgi işleme ve iletme teknolojilerinin geliştirilmesindeki amaçlar öncelikle bireyin işletmelerin, kurumların ve sonuçta toplumun yaşam kalitesinin artırılmasına katkı sağlamaktır. Bu amacın gerçekleştirilmesi söz konusu teknolojinin etkin kullanımıyla yakından ilgilidir. Bilgi teknolojilerini edinmek hiçbir zaman yeterli değildir. Edinim amaç ta değildir. Ülkemizde, amaç bilgi teknolojisi edinmek, kullanmak ise önemli değildir. Oysa edinmenin bedeli çok ağırdır. Bu bedeli ödemenin yolu bilgi teknolojilerinden ekonomik değerler yaratmaktır. Elbette edinmeden de değer yaratmak mümkün değildir fakat yeterli kültür teknik ve yönetsel alt yapı olmadan edinilen bilgi teknolojileri yeterince kullanılamamakta ve geliştirilememektedir. Genel amacı insanın yaşam kalitesini artırmak olan bilgi teknolojileri ülkemizde insanımızın yaşam kalitesini düşüren bir görünüm arz etmektedir. Bilgi toplumu bilgi teknolojilerini etkin kullanan ve bilgiden ekonomik değer yaratan toplumdur. Hayalimiz bilgi teknolojilerinin ülkemiz insanlarının da yaşam kalitesini artırması, işletmelerimizin, kurumlarımızın bilgiden ekonomik değer yaratmalarıdır.

        Ancak burada özellikle teknoloji kullanımıyla öncelikli unsurun, insan olduğu, işletmelerde yönetim olduğu, devletin destekleyici unsur olduğu, eğitim kurumlarının insangücü yetiştirmede yetersiz olduğu, fakat önemli rolü olduğu, bilginin yönetilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Remarks

overview

128 - Title	İŞLETMELERDE BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN KULLANIM DÜZEYİNİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR SAHA ÇALIŞMASI
Authors	Prof.Dr. Şerafettin SEVİM, Dumlupınar Üniversitesi, İ.İ.B.F. Öğretim Üyesi Öğr.Grv. Mesut ÖNCEL, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya Meslek Yüksekokulu
PC Member	No
Contact person	MESUT ÖNCEL, mesut@operamail.com , 0.274.227 04 50
Main Fields	1. E-turkiye, e-devlet, politikalar, mekanizmalar, eylem planlari 2. E-ticaret, E-is, yeni-ekonomi
Other Main Fields
Abstract + Keywords	GİRİŞ Bilgi, günümüz gelişmiş ekonomilerinde stratejik bir rekabet unsurunu oluşturmuştur. Gelişmiş tüm ekonomik birimler bilgiden ekonomik değer yaratmak için öncelikle bilgiyi yönetme çabası içerisindedirler. Bilgiyi yöneten ve ondan ekonomik değer yaratan bireyler, işletmeler, kurumlar ve toplumlar önemli refah artışları sağlamaktadır. Ülkemizde her alanda bilgi teknolojilerinin etkin kullanımı hususunda önemli sorunlar olduğu kabul gören bir görüştür. Tamamına yakını ülke dışından ithal edilen bilgi teknolojilerinin etkin kullanılması Türkiye' nin ekonomik kalkınmasının ve bilgi teknolojisi üretmesinin ön koşuludur. Bu çalışmada, bilgi teknolojilerinin önemli bir kısmına sahip olan işletmelerin bu teknolojiyi kullanım düzeyi, bir saha çalışması ile araştırılmıştır. Çalışmanın ana amacı; çok hızlı değişen bilgi teknolojilerinin işletmelerde kullanımında karşılaşılan sorunları tespit ederek, bu teknolojilerin etkin kullanılabilmesine yönelik kritik unsurları belirlemektir. Bilgi teknolojilerinin kullanımı sadece işletmelerle sınırlı değildir. Ancak bilgi teknolojilerinden ekonomik değer yaratma konusunda işletmeler daha etkili olduğundan işletmelerde kullanılan bilgi teknolojileri ele alınmıştır. İşletmelerde kullanılan bilgi teknolojilerinin kapsamı; bilgi üretme, bilgi iletme ve yönetim yönelimli teknolojiler ile elektronik ticaret olarak sınırlandırılmıştır. Çalışmada iki tür araştırma çabasında bulunulmuştur. Bunlardan birincisi literatür incelemesidir. İşletmelerde bilgi üretme, iletme, yönetim yönelimli ve elektronik ticarete yönelik kaynaklar incelenmiş, konu düzeyi bakımından anlaşılamaya çalışılmıştır. İkinci araştırma çabası olarak işletmelere bir anket uygulaması yapılmıştır. Literatür incelemesinden elde edilen bilgiler ışığında hazırlanan anket tesadüfi örnekleme yoluyla yaklaşık 300 işletme üzerinde posta , e-mail , faks yoluyla gönderilmiş olup, ayrıca yüz yüze görüşmek suretiyle veriler toplanmaya çalışılmıştır. Bunlardan yaklaşık 100 işletmeden anlamlı anket değerlendirilmiştir. Anket sonuçlarıyla işletmelerin bilgi teknolojilerini kullanım düzeyi belirlenmiş ve sorun alanları tespit edilerek, işletmelerin bilgi teknolojilerini etkin kullanabilmelerine yönelik öneriler geliştirilmiştir. 1. İŞLETMECİLİK BOYUTLARINDA KULLANIMI VE BİR SAHA ÇALIŞMASI Günümüz ekonomik şartları bilgi yoğun çalışma şeklini, işletmeler açısından, bilgi işçilerinin daha .ok istihdamını gerektirmektedir. Günümüz yönetim anlayışı, bilgisayar destekli her türlü karar verme araçlarını gereksinim duymaktadır. Tüm yönetim düzeylerindeki kararlar, geniş bilgi kütlelerinden hazırlanan, güvenilir raporlara dayanılarak verilmektedir. Zira günümüz bilişim teknolojileri (desktop,laptop,palmtop, el terminalleri, v.s.) en küçük bilgi birimi oluştuğu anda işletmenin bilgi bankasına (veri tabanına) kaydetme olanağı sağlamaktadır. Bu bilgiler daha sonra tek bir işlemle aynı anda tüm ilgili dosyaları yenilemekte, böylece işletmenin tüm bölümleri kararlarını dayandıracakları yeni ve doğru bilgileri erişme olanağı bulabilmektedir. Böylelikle kaliteli bilginin özelliklerini oluşturan, güvenilir olma,eksiksiz olma, ihtiyaca uygun olma, istenildiği anda ve yeteri kadar olma özellikleri bilişim teknolojileri ile sağlanabilecektir. Buradan hareketle ülkemiz işletmelerinin günümüz bilişim teknolojilerinin getirdiği olanaklardan yararlanma düzeyi ile ilgili bir saha çalışması gerçekleştirdik. Saha çalışması ile ilgili olarak ele alınan işletmeler Küçük ve Orta Ölçekli işletmeler olmuştur. 1.1. Elde Edilen Sonuçlar Bilgisayar sistemlerinin işletmecilikte temel işlevleri sadece verilerin kaydedilmesi değil, aynı zamanda bu verilerin anlamlı hale getirilerek, bilginin organizasyon içinde paylaşılması, yönetsel (karar destek sistemleri, yönetim bilgi sistemleri) anlamında kullanılmasının sağlanmasıdır. Diğer yandan günümüz bilgisayarlarının bilgi depolama kapasitelerindeki artışının yanı sıra, kablosuz iletişim teknolojileri, ağ teknolojileri, intranet ve ekstranet gibi teknolojilerle sağlanan teknolojik gelişmeler, bilginin hızla üretilmesi ve paylaşılmasına olanak vermektedir. Ancak bu gelişmeler ülkemiz işletmeleri hatta kamu kuruluşları için aynı oranda kullanım alanı bulmamaktadır. Bunun yanında bilgi teknolojisinin bir aracı olarak internet, gün geçtikçe işletmeler için tercih noktası olmakta, ancak elektronik bir broşür olmanın ötesinde ekonomik bir kazanç sağlamamaktadır. Bilgi Üretme ,İletme ve Bu Teknolojilerin Yönetsel Amaçlı Kullanımına İlişkin Tespitler aşağıdaki gibidir;  Kullanılan bilgisayar sistemleri ağırlıklı olarak ağ yapılı bilgisayarlar olmasına rağmen veri iletme aracı olarak yetersiz bir kullanım olduğu gözlenmiştir. Böylece yöneticilerin gereksinim duyduğu bilgiler bir başka deyişle karar destek sistemi olarak kullanılmadığı sonucuna varılmıştır.  İnternet daha çok reklam amaçlı olarak kullanılmakta, yönetsel anlamda veri ve bilgi iletme aracı olarak, ekonomik anlamda elektronik ticaret boyutuyla kullanılmamaktadır.  Bilgi teknolojilerinin işletmelerde veri kayıt ve saklama olarak kullanılması istihdam edilen personeli belirleyici bir etken olmuştur. Sonuçta işletmelerde yoğunlukla istihdam edilen personel bilgisayar operatörlerinden oluşmaktadır.  Bilgi teknolojileriyle ortaya çıkan yeni istihdam alanlarından olan, veri analistliği, web sorumlusu, sistem analistliği gibi alanlarda henüz bir eleman istihdam edilmediği ya da bu oranın çok düşük yoğunlukta istihdam edildiği gözlenmiştir.  Bilgisayar teknolojilerinin etkin kullanımına yönelik örgütlenme yeterli düzeyde değildir. Değişen teknoloji karşısında muhasebe sistemini geliştirecek kapasitede personel istihdam edilmediği gibi bu konuda danışmanlık hizmetlerinden de yararlanılmamaktadır.  İşletmelerde bilgisayar teknolojileri daha çok finansal işlemelerin kaydedilmesi boyutuyla muhasebede kullanılmaktadır. Yönetsel bilgilerin üretilmesi, iletilmesi ve kullanılmasıyla ilgili teknolojiler kullanılmamaktadır.  İşletmelerdeki bilgisayar yazılımı ve donanımı fiziksel tehlikelere, yetkisiz erişime karşı korunamamaktadır. Özellikle sistemin sigorta ettirilmemesi dikkat çekmektedir.  Bilgisayar teknolojilerinin kullanımıyla ortaya çıkan en önemli konuların başında sistem geliştirme gelmektedir. İşletmelerde bu konuda yeterli eleman yoktur. Özellikle gelişmelerin gerisinde kalan bilgisayar teknolojileri işletmelere sorun çıkartmaktadır.  Bilgisayar teknolojilerinin işletmenin tüm kademelerinde yoğun olarak kullanılması işletmelerde çalışan personelin niteliklerini değiştirmiştir. Dolayısıyla işletmeler nitelikli eleman temininde sorunlarla karşılaşmaktadır.  İşletmelerde üst yönetimine bilgisayar ortamında bilgi üretme ve iletme teknolojileri kullanılmaktadır. Daha çok bir ofis programı olan ve geniş depolama olanağı sağlayan excel programının üst yönetime bilgi üretme ve işleme aracı olarak kullanıldığı tespit edilmiştir.  Bilgisayar teknolojilerinin işletmede örgütlenmesi ile kullanım alanları arasında bağlantı sözkonusudur. Bilgisayar teknolojilerinin daha çok muhasebe işlerinde kullanılması muhasebe işlerinde örgütlenmesi sonucunu yaratmıştır. Bununla birlikte bilgi işlem işlerinde örgütlenme de dikkat çekicidir. İşletmelerin %28 ‘ inde bilgisayar teknolojileri bilgi işlem bölümünde örgütlenmiştir. 3. SONUÇ ve ÖNERİLER İşletmelerde bilişim teknolojilerinin kullanım düzeyine ilişkin yapmış olduğumuz saha çalışmasında, edinilen teknolojilerinin aşağıdaki nedenlerle etkin kullanılmadığı tespit edilmiştir.  Tamamına yakın kısmı yurt dışından ithal edilen bilgi teknolojilerinin kurulumunda, kullanılmasında ve geliştirilmesinde insan kaynakları yetersizdir. İthal edilen teknolojiyle insan uyumsuzdur.  Kuramsal bir yapılanmayla teknolojinin yönetilememesi başka bir ifadeyle işletmelerimizde teknolojiyi yönetecek örgütlenmenin bulunmaması.  Sistem geliştirmenin sürekliliğinin sağlanamaması. İşletme yöneticileri kurulan yeni bir sistemin uzunca bir süre müdahale etmeksizin amaçlandığı gibi işlev göreceğini zannetmektedir. Oysa son derece yanlış bir kanıdır. Yazılım ve donanım teknolojilerinde yenilenme süresi 6 aydır. Böyle bir değişim hızı en mükemmel kurulan bir sistemi bile çok kısa sürede yetersiz ve etkisiz kılabilmektedir.  Bilgi üretme ve iletmeye yönelik kurumsal kültürün henüz oluşmaması.  Başta kamu kurumları, eğitim kurumları ve uzantısında işletmeler olmak üzere edinilen bilgi işleme ve iletme teknolojilerinin etkin kullanımı ve geliştirilmesine yönelik teknik ve yönetsel alt yapının bazen yetersiz olması bazen de hiç olmaması. Özellikle devletin teknik alt yapıyı destekleme konusunda yetersiz kalması. İşletmelerimizin büyük çoğunluğunda muhasebe hizmetlerinde bilgi üretme ve iletme teknolojileri çağın gereklerine uygun edinilmiştir. Ancak muhasebenin en önemli tarafı olarak devletin sistemin içinde olmaması sebebiyle bilgisayar teknolojisini daktilodan öteye götürmüş değiliz. Başka bir ifadeyle bilgisayar ortamında hazırlanan her türlü muhasebe raporu elektronik ortamlarda iletilemediğinden teknoloji tam olarak kullanılamamaktadır. Oysa günümüzde bilgi teknolojilerinin en önemli gelişim boyutu bilgi iletmedir. Çoğu zamanda her iki teknolojiyi birlikte satın almak zorundasınız.  Yönetsel amaçlar için kullanılabilecek bilgilerin sistemli bir şekilde kullanılamaması önemli bir sorundur. Bu sorun bilgi üretme maliyetlerini artırmaktadır. Bilgi teknolojilerini kuran, işleten ve geliştiren en önemli öğe insandır. İnsan aynı zamanda sistemin diğer öğelerini amaçlandığı gibi çalışmasını sağlayan ve dengesini kuran bir öğedir. Ancak bilgisayar teknolojilerinin etkin kullanımının en önemli engeli insandır. İşletmelerde çalışan her düzeyde insan bu teknolojilerinin işlevleri konusunda bilgisiz ve ilgisizdir. Böyle bir insan profili bilgisayar teknolojisini satın aldığında tüm sorunlarının çözüleceğini zannetmektedir. Oysa bilgisayar teknolojisini edinmek yeni bir takım sorunlar yaratmaktadır. Bilgisayar teknolojilerinin tamamına yakın kısmı dolar ödenerek yurt dışından ithal edilmekte, etkin kullanılmadan demode olmaktadır. Böyle bir durum Türk insanının refah seviyesini düşürmektedir. Gereksinim duyulmayan teknolojiler edinilmekte ve kaynağı insan olan nedenlerle kullanılamamaktadır. Edinilen bilgisayar teknolojileri ile insan uyumlu değildir. Uyumsuzluk bilgisayar teknolojisini geliştirme konusunda en önemli sorunların başında gelmektedir. Bilgisayar teknolojilerinin yaşamın her alanında kullanılması, bilgi üretme ve iletme hızlarındaki artış bilgi patlaması yaratmıştır. Bu patlama bilgiyi rekabette stratejik bir unsur haline getirmiştir. Ancak bu bilgi sıradan bir bilgi değil, kategorize edilmiş kurumsallaşmış bir bilgi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilginin kategorize edilmesi ve kurumsallaştırılması bilgi yönetimiyle sağlanmıştır. Bilgisayar teknolojilerinin ve buna bağlı olarak bilginin rekabette stratejik bir unsur haline dönüştürülebilmesi her şeyden önce bilginin yönetimini ve bunun için de işletmelerde bilgi yönetimi işlevinde örgütlenmesini zorunlu kılmaktadır. İnternet üzerinden bilgi açıklama yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak bu bilgiler daha çok tanıtım amaçlıdır. Küçük ve orta ölçekli işletmeler için internet bir pazarlama ortamı olarak düşünülmeli ve e-ticaret olarak tanımlanan sistemin avantajlarından yararlanılmalıdır. İşletmeler çok hızlı değişen bilgisayar teknolojilerini yenilemede avantajlar sağlayıcı edinim yöntemlerine yönelmelidir. Satın alma biçimindeki edinim, teknoloji yenilemede finansman sorunları doğurmaktadır. Kiralama bu doğrultuda üzerinde durulması ve değerlendirilmesi gereken bir yöntemdir. Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin bilgisayar teknolojilerini etkin kullanıma yönelik danışmanlık hizmetlerinden yararlanması gerekmektedir. İşletmeler muhasebe bilgilerinin bütünleşik bilgi sistemi temelinde yönetsel amaçlı bilgileri de üretecek şekilde bilgisayar teknolojilerinin kullanılmasına yönelik sistem geliştirme projeleri hazırlamalıdır. İşletme üst yöneticileri karar yönelimli bilgi üretmede kullanılan yapay sinir ağı, uzman sistemler ve yapay zeka gibi bilgisayar teknolojilerinden yararlanmalıdır. Bilgi teknolojilerinin etkin kullanımının en önemli kısıtı olan insan gücü kaynaklarının geliştirilmesi konusunda projeler oluşturulmalıdır. En azından Meslek Yüksekokulu düzeyinde işletmelerin beklentilerine cevap verecek nitelikte bilgi teknolojilerinin kuran, işleten ve geliştiren insan gücü yetiştirilmesine yönelik projelere yatırım yapılmalıdır. İşletmeler, beklentileriyle birlikte, birim ve deneyimlerini mali desteklerini Meslek Yüksekokullarına aktararak okul-sanayi işbirliği projelerini yerel bazda uygulanmasına yönelik örgütlenmeleri geliştirmelidir. Bilgi işleme ve iletme teknolojilerinin geliştirilmesindeki amaçlar öncelikle bireyin işletmelerin, kurumların ve sonuçta toplumun yaşam kalitesinin artırılmasına katkı sağlamaktır. Bu amacın gerçekleştirilmesi söz konusu teknolojinin etkin kullanımıyla yakından ilgilidir. Bilgi teknolojilerini edinmek hiçbir zaman yeterli değildir. Edinim amaç ta değildir. Ülkemizde, amaç bilgi teknolojisi edinmek, kullanmak ise önemli değildir. Oysa edinmenin bedeli çok ağırdır. Bu bedeli ödemenin yolu bilgi teknolojilerinden ekonomik değerler yaratmaktır. Elbette edinmeden de değer yaratmak mümkün değildir fakat yeterli kültür teknik ve yönetsel alt yapı olmadan edinilen bilgi teknolojileri yeterince kullanılamamakta ve geliştirilememektedir. Genel amacı insanın yaşam kalitesini artırmak olan bilgi teknolojileri ülkemizde insanımızın yaşam kalitesini düşüren bir görünüm arz etmektedir. Bilgi toplumu bilgi teknolojilerini etkin kullanan ve bilgiden ekonomik değer yaratan toplumdur. Hayalimiz bilgi teknolojilerinin ülkemiz insanlarının da yaşam kalitesini artırması, işletmelerimizin, kurumlarımızın bilgiden ekonomik değer yaratmalarıdır. Ancak burada özellikle teknoloji kullanımıyla öncelikli unsurun, insan olduğu, işletmelerde yönetim olduğu, devletin destekleyici unsur olduğu, eğitim kurumlarının insangücü yetiştirmede yetersiz olduğu, fakat önemli rolü olduğu, bilginin yönetilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Remarks